واقعيت اين است كه اين روزها استفاده از اين نوع ظرف چنان متداول شده است كه به سختي مي‌توان دنياي بدون يكبار مصرف‌ها را مجسم كرد. علاوه بر آبميوه و بستني فروشي‌ها، پيتزافروشي‌ها و سلف سرويس ادارات و دانشگاه‌ها، پاي ظروف يكبارمصرف به ميهماني‌هاي خانگي هم باز شده است و بسياري ترجيح مي‌دهند هنگام پخش غذاي نذري و در مراسمي چون جشن تولدهاي كودكانه دردسر شستشوي ظرف را به‌كلي از برنامه حذف كنند و از بشقاب و ليوان‌هاي رنگارنگ پلاستيكي استفاده كنند.

در مورد فوايد و مضرات استفاده از ظروف يكبار مصرف مي توان اشاره اي به اطلاعيه هاي مختلفي كه در اين خصوص از سوي نهادهاي مسوول صادر مي شود اشاره داشت.يكي از اين اطلاعيه ها را روابط عمومي دانشگاه علوم پزشكي و خدمات بهداشتي درماني ايران صادر كرده است كه طي آن از شهروندان درخواست مي كند در توزيع مواد غذايي و آشاميدني تنها از ظروف يكبار مصرف استاندارد استفاده كنند.

 اين درحالي است كه پيش از اين مسئولان وزارت بهداشت و كارشناسان مختلف، بارها نسبت به استفاده از اين ظروف هشدار داده بودند. واقعيت اين است كه اين روزها استفاده از اين نوع ظرف چنان متداول شده است كه به سختي مي‌توان دنياي بدون يكبار مصرف‌ها را مجسم كرد.

طبيعي است كه وقتي كالايي اين چنين جاي خود را در سبد خانوار باز مي‌كند، با چند اطلاعيه بهداشتي مصرف آن محدود نمي‌شود، اما استفاده صحيح از اين پديده حداقل كاري است كه مي‌توان نسبت به آن اميد داشت. ضمن اينكه استفاده از ظروف يكبار مصرف گاهي اوقات محاسني هم به همراه دارد و اطلاعيه دانشگاه ايران دقيقاً به همين موضوع اشاره دارد:(( به منظور جلوگيري از مسموميت‌هاي ناشي از آلودگي ظروف توصيه مي‌شود جهت توزيع مواد غذايي و آشاميدني از ظروف يكبار مصرف استفاده شود)). البته به نظر نمي‌رسد اين توصيه دانشگاه علوم پزشكي ايران با اطلاعيه‌هاي قبلي وزارت بهداشت منافاتي داشته باشد:((حتي المقدور در مكان‌هايي كه ظرفشويي حداقل دو مرحله‌اي شستشو- آبكشي موجود و امكان شستشوي صحيح و ضد عفوني مناسب وجود دارد، توصيه مي‌شود ظروف شيشه‌اي (پيركس) ، استيل و چيني سالم بدون ترك خوردگي و لب پريدگي به جاي ظروف يك بار مصرف پلاستيكي مورد استفاده قرار گيرند)).

اگر به هشدارهاي كارشناسان در مورد ظروف يكبار مصرف دقت كنيم، متوجه مي‌شويم كه فصل مشترك تمام اين اطلاعيه‌ها يك جمله است: ظروف يك بار مصرف بي‌رنگ و شفاف فقط براي اغذيه و نوشيدني‌هاي سرد مناسب هستند و نبايد براي نوشيدني‌ها و غذاهاي داغ استفاده شوند. همچنين ظروف يك بار مصرف سفيد رنگ و فوم دار براي مواد غذايي سرد، گرم و مرطوب مناسب هستند، ولي براي مواد غذايي داغ نبايد استفاده شوند و استفاده از اين ظروف مثلاً براي پيتزايي كه در دماي 140 درجه سانتيگراد طبخ مي‌شود، توصيه نمي‌شود.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، استفاده از ليوان‌هاي يك بار مصرف از جنس پلي‌استايرن كه بي‌رنگ و شفاف هستند، براي نوشيدني‌هاي داغ مثل قهوه و چاي مجاز نيست و باعث ايجاد عوارض در انسان مي‌شود. همچنين ظروف يك بار مصرف فرم‌دار سفيد‌رنگ كه از جنس پلي‌استايرن هستند نبايد براي مواد غذايي خيلي داغ مثل پيتزا با دماي 140 درجه سانتي‌گراد استفاه شوند. اين اطلاعيه ‌مي‌افزايد((استفاده نابجا از ظروف پلي‌اتيلن مي‌تواند موجب آزادشدن مواد آلي و تركيبات شيميايي موجود در ديواره ظروف و ورود آنها به داخل مواد غذايي شود كه مصرف آنها براي سلامتي مضر است.> خسروي، كارشناس بهداشت محيط نيز در اين زمينه مي‌گويد: <ريختن غذاي گرم در ظروف يك بار مصرف، باعث بروز سرطان در انسان‌ مي‌شود.)) وي ادامه مي‌دهد: ((در ساخت ظروف يك بار مصرف، به منظور جلوگيري از شكنندگي ظروف، از مواد پلاستي لايزر كه داراي پايه‌‌فنون‌ها هستند، استفاده مي‌شود. بنابراين اگر درون اين ظروف آب جوش يا غذاي داغ مانند آش ريخته شود، اين مواد حل شده وارد بدن مي‌شود كه به دليل داشتن تركيبات خاص منجر به بروز سرطان‌هاي مختلف مي‌شود.)) خسروي مي‌افزايد: ((اين خاصيت به خصوص در مورد ظروف يكبار مصرف شفاف كه درصد بالاتري از مواد سرطان‌زا را دارا هستند و در جامعه كاربرد بيشتري هم دارند، بسيار حائز اهميت است.)) در استفاده از ظروف يك بار مصرف اين نكته را هم به ياد داشته باشيد كه هنگام استفاده از ظروف رنگي احتياط بيشتري لازم است. به گفته دكتر كشاورز جنس ظروف يك بار مصرف به گونه‌اي است كه توانايي نگهداري رنگ را ندارند و هنگام تماس با چاي يا غذاي داغ رنگ حل مي‌شود و يك لايه از آن وارد غذا يا چاي شما مي‌شود و صد البته كسي خوردن رنگ را توصيه نمي‌كند!

علاوه بر انواع پلاستيك‌هايي كه به عنوان ظروف يك بار مصرف در سرو چاي يا غذا مورد استفاده قرار مي‌گيرند، دسته‌اي ديگر از اين مواد به عنوان ظروف آشپزخانه، ظروف نگهداري غذا در يخچال، ظروف بسته‌بندي مواد غذايي به خصوص لبنيات مانند ماست و پنير و همچنين بطري‌هاي آب معدني استفاده مي‌شوند. دكتر كشاورز در اين زمينه مي‌گويد: <به طور كلي پلاستيك‌ها، پليمرهايي هستندكه از سنتز مواد اوليه‌اي به نام مونومر تهيه مي‌شوند. مونومرها مواد سمي و براي سلامت انسان مضر هستند در حالي كه پليمرها خنثي هستند و مشكلي ندارند. اما اشكال كار اينجا است كه معمولا در فرآيند تهيه پليمرها مقداري مونومر باقي مي‌ماند. اگر اين فرآيند اصولي و مطابق استانداردهاي لازم صورت گرفته باشد، مشكلي براي سلامت افراد به وجود نمي‌آورد. براي همين در استفاده از پلاستيك‌ها به عنوان ظروف غذا بايد بسيار محتاط بود و در ضمن به هر نوع پلاستيكي نبايد مجوز بسته‌بندي مواد غذايي داده شود.> دكتر كشاورز در مورد بطري‌هاي آب مي‌گويد: <معمولا جنس اين بطري‌ها از ‌PVC‌ (پلي كلرووينيل) است، اما اگر آب بيش از 6 ماه در اين ظروف نگهداري شود آلوده مي‌شود. بنابراين خانواده‌ها بايد از استفاده مكرر اين ظروف براي نگهداري آب در يخچال خودداري كنند.>

از سوي ديگر كارشناسان توصيه مي‌كنند از نگهداري غذاهاي داغ و چرب در ظروف پلاستيكي اجتناب كنيد، چرا كه بر اثر نفوذ غذاها به خصوص روغن‌ها، سطوح اين ظروف به محيطي مناسب براي رشد انواع ميكروب‌ها تبديل مي‌شود كه اين خود مي‌تواند موجب آلودگي غذاها گردد.

كارشناسان بهداشت محيط نيز به خانواده‌ها هشدار مي‌دهند كه از نگهداري لبنيات در ظروف پلاستيكي اجتناب كنند.

مهم‌ترين نكته استفاده از ظروف پلاستيكي: مراقب باشيد اين ظروف از مواد پلاستيكي بازيافتي تهيه نشده باشند! معمولا ظرف‌هاي بازيافتي كدر و تيره هستند و نشاني هم از علامت استاندارد ندارند.