سلام بر برازجاااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااااان.

ستاد فوریت های بهداشت محیط:

در صورت مشاهده تخلفات بهداشتی با شماره زیرتماس بگیرید.......

۰۹۶۷۸

بهداشت آب

آب یکی از نعمات بزرگ پروردگار است که منشا حیات وسرآغاز زندگی موجودات زنده است .اهمیت آب در زندگی بشر به اندازه ای است که بیان وتوجیه کامل آن به دشواری میسر می گردد.

امروزه با پیشرفت زندگی صنعتی ورشد جمعیت ، مصرف آب افزیش یافته است ومنابع آب موجود قابل مصرف ،درمعرض استفاده بیش از حد وحتی آلودگی قرارگرفته است.درکشور مانیز مسئله کمبود آب از گذشته های بسیار دور وجود داشته وحتی دربرخی از مناطق مانع رشد وپیشرفت کشاورزی ،صنعتی وحتی اجتماعی شده است.

میزان مصرف سرانه آب دراجتماعات مختلف متفاوت است وبا فرهنگ وارتقای سطح بهداشت جوامع ارتباط مستقیم دارد.هرچه سطح وفرهنگ وبهداشت بالاتر باشد نیاز به آب ومصرف آن نیز افزایش می یابد.بنابراین افزایش آگاهی مردم برای مصرف بهینه آب یکی ازضروریات بسیار مهم برای حل معضل کمبود این ماده حیاتی انسان است.

آب آشامیدنی : آب آشامیدنی ،آب گوارایی است ،که عوامل فیزیکی ،شیمیایی وبیولوژیکی آن درحد استانداردهای مصوب باشد و مصرف آن عارضه سوئی درکوتاه مدت یادر دراز مدت درانسان ایجاد نکند.

آلودگی آب آشامیدنی : عبارتست از تغییر خواص فیزیکی ،شیمیایی و بیولوژیکی آب به گونه ای که آن را برای مصرف انسان زیان آور سازد.

بیماریهای منتقله از آب:

این بیماریها بوسیله باکتریهای بیماریزا ، ویروسها ،پروتوزئرها وکرمها در انسان ایجاد می شوند.منابع ومخازن آب از جمله رودخانه ها وکانال آبها ، دریاچه هاوسدها بویژه درمناطق گرمسیر، محلی مناسب برای انتشار اینگونه بیماریها می باشند. این نوع مخازن آب زمینه را برای رشد میزبانهای واسط انگلها مانند حلزونها ، ماهیها وگیاهان آبزی وناقلین بیماریهامانند پشه ها وسایر حشرات گزنده فراهم میسازند.علیرغم کوشش مسئولین برای بهسازی منابع آب بخصوص در مناطق گرمسیر، این بیماریها ممکن است ایجاد شوند،درنتیجه قبل از برطرف ساختن آلودگی آب باید به وضعیت بهداشتی محیط زیست ومردم رسیدگی شده وآموزشهای لازم به آنها بدهند تا ازآلودگی آّب جلوگیری شود.

الف) بیماریهای باکتریایی شامل : وبا ، حصبه یا تیفوئید ، شبه حصبه یا پاراتیفوئید ، اسهال باسیلی یا دیسانتری باسیلی، اسهال مسافرین ، لپتوسپیروس .

ب)بیماریهای پروتوزئری  شامل : آمیبیاز یا اسهال آمیبی ، ژیاردیازیس ، بالانتیدیازیس میباشد.

پ)بیماریهای ویروسی شامل : گاستروآنتریت ویروسی ، پولیومیلیت ، هپاتیت .

اهمیت کنترل آب آشامیدنی :

درگوشه وکنار جهان وکشورما نیاز به آب روزبه روز افزایش می یابد این موضوع نه فقط به خاطرافزایش جمعیت ، بلکه برای سایر مصارف بهداشتی نظیر استحمام ،شستشو،صنایع وکشاورزی نیز محتاج آب میباشد.میزان آب درنقاط مختلف کشور تفاوت فراوانی دارد.درمناطقی ازکشور آب فراوان موجود بوده وبرعکس درمناطق خشک وکویری دچار کمبود ومسئله تامین آب میباشند. از نکته نظر کیفیت ،آب تغییرات متفاوتی دارد در بعضی نقاط با کیفیت شیمیایی مطلوبتر ودرنقاط دیگر باغلظت یونی بیشتر ی مواجه میباشند. همچنین پراکندگی جمعیت درنقاط مختلف کشور متفاوت است ودر نتیجه نیازهای آنها به آب متفاوت خواهد بود. امروزه تمدن ، تغییراتی را در کیفیت  آبها باعث گردیده است چه از طریق شهرنشینی ورشد بی رویه جمعیت وچه از طریق ایجاد آلودگیهای ناشی از صنعت واستفاده از مواد شیمیایی وسموم در کشاورزی تغییراتی در کیفیت منابع آب آشامیدنی بوجود آمده است. این آبها ، دیگر به همان گونه که قبلا مورد استفاده قرار گرفته است نمی توانند مورد بهره برداری قرار کیرند. از طرفی امروزه نیاز به آب با کیفیت بالا بیشتر وبیشتر می گردد. بنابراین نه تنها حفاظت از این منابع ، کاری است بسیار ضروری (بخصوص در مناطقی که به شدت آلوده شده اند ) بلکه باید اقدامات لازم برای منابعی که هنوز دچار آلودگی نشده اند انجام گیرد. در مدیریت برنامه کیفیت آب، هم به دانستن اطلاعات در زمینه کیفیت آبهای موجود، نیاز است وهم میبایست روند تاثیر فعالیت بشر روی کیفیت آب وتدوین ضوابط، جهت  برنامه ریزی برای تعیین نحوه بهره برداری ،مورد توجه قرار گیرد.چنین شیوه ای فقط در سایه دانستن اطلاعات کافی در مدت زمان طولانی در زمینه کیفیت آب واستفاده از تجارب واطلاعات گذشته از کیفیت آنها برای مصارف مختلف تحقق پیدا می کند. بعلاوه اجرای قوانین ومقررات ایجاد شده برپایه واساس همین اطلاعات استوار است ودر اینجا است که اندازه گیری کیفیت آب آشامیدنی ضرورت پیدا می کند.

هدف از کنترل گیفیت آب آشامیدنی:

اهداف زیر را برای کنترل کیفی آب آشامیدنی باید در نظر گرفت :

1-کشف بموقع هر کونه تغییر در کیفیت آب آشامیدنی .

2-تشخیص بموقع هر گونه تغییر در کیفیت آب آشامیدنی .

3-تشخیص آبهایی که در سیستم آبرسانی از کیفیت استاندارد مورد نظر برخوردار هستند.

4- تشخیص نقاط بامناطق آلوده (درصورت وجود) بخصوص درمواقع اپیدمی .

5-تعیین دامنه تاثیر آبهای آلوده ای که به منابع آب آشامیدنی افزوده میشوند.

6-تعیین میزان آلودگی در آب.

7-ارزیابی میزان تاثیر اقداماتی که در جهت بهبود کیفیت انجام میگیرد.

8-تدوین دستورالعمل یا استاندارد برای آب بامصارف مختلف بهداشتی.

9-تدوین ضوابط ومقرارت درزمینه کیفیت وکمیت آب آشامیدنی.

10-اقدامات کنترلی برای رفع یاپیشگیری از آلودگی آب آشامیدنی.

11-اقدامات هشدار دهنده در مواقع ضروری.

بندرت کنترل کیفیت آب فقط در جهت دنبال کردن یک هدف تنها انجام می شودوهمانگونه که گفته شد معمولا در همه جا چندین هدف دنبال میگردد.

طبق قانون (( کنترل کیفیت آب آشامیدنی عمومی از نقطه آبگیر تامصرف به عهده وزارت بهداشت ،درمان وآموزش پزشکی میباشد ))  که دراین راستا اقدامات زیر توسط بهداشت محیط انجام میگیرد:

- نمونه برداری میکروبی از آب آشامیدنی شبکه های لوله کشی، منابع ، مخازن ذخیره آب شهرها وتصفیه خانه های آب.

- نمونه برداری میکروبی از منابع ،مخازن وشبکه های لوله کشی آب آشامیدنی روستاهای تابعه شهرستان .

-کنترل وسنجش کلر باقیمانده در مناطق شهری وروستایی بطوریکه میزان کلر باقیمانده ، درکلیه نقاط شبکه در حد استاندارد باشد.

- نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع  آب وشبکه های لوله کشی آب شهری.

- نمونه برداری شیمیایی ازکلیه منابع  آب وشبکه های لوله کشی آب روستایی.

- آموزش روشهای ساده گندزدایی آب آشامیدنی به کلیه روستائیان از طریق بهورزان.

-نظارت وکنترل بهداشتی آب آشامیدنی وآب مصرفی کارخانه های یخسازی .

- کنترل وپیگیری جهت نصب علائم هشدار دهنده در: پارکها ، ترمینالها ، گورستانها ، بلوارها ،خیابانها وسایر اماکن مشابه بمنظور عدم استفاده ازآب فضای سبز جهت مصارف شرب وپیگیری جهت تامین آب سالم وبهداشتی درمکانهای مذکور.

- کنترل بهداشتی آبخوریهای داخل شهر،خیابانها ،معابر عمومی ومسیر راهها.

- کنترل بهداشتی جایگاهها ومراکز فروش یخ درکلیه نقاط شهر.

- کنترل کیفی آب قنوات ،چشمه هاوسایرمنابع آب مسیرراهها .

- کنترل کیفی آب آشامیدنی درترمینالها وپایانه ها .

- کنترل بهداشتی استخرهای شنا از نظر بهداشت محیط وکنترل کیفی آب مورد مصرف در استخرها.

- کنترل بهداشتی آبهای معدنی (آبگرم) در جهت رعایت اصول وموازین بهداشت محیط .

- کنترل بهداشتی آب دررستوران وبوفه قطارها.

-کنترل کیفی آب مورد استفاده دانش آموزان درمدارس .

هفته سلامت مبارک

شعار سازمان جهانی بهداشت در سال ۲۰۱۱

مقاومت به داروهای ضد میکروبی یک تهدید جهانی

تقلبات توليدكنندگان

تولید كنندگان مواد غذایی همواره در صدد یافتن راهكارهای منطقی برای كاهش هزینه مواد اولیه مورد استفاده خود می باشند تا از این طریق

تقلبات توليدكنندگان

تولید كنندگان مواد غذایی همواره در صدد یافتن راهكارهای منطقی برای كاهش هزینه مواد اولیه مورد استفاده خود می باشند تا از این طریق متعاقبا بتوانند منافع مالی خود را افزایش دهند. متاسفانه این راهكارهای همیشه منطقی نیستند و در سالهای اخیر آمار تقلبات در عرضه مواد غذایی افزایش قابل توجهی یافته است. بهر حال برای مصرف كنندگان همواره معیارهای همچون باورهای دینی و مذهبی، سلامتی محصول، طمع و مزه آن و همچنین پرهیز از مصرف مواد حساسیت زا و در نهایت قدرت خرید، میزان استقبال از مواد غذایی مورد عرضه را تحت تاثیر قرار داده است. در دهه اخیر روشهای نوین بیوتكنولوژ‍ی امكان كنترل سلامتی و جلوگیری از تقلبات تولید كننذگان را فراهم نموده است. نمونه هایی از دستاوردهای كاربردی این علم در كنترل و نظارت بر تولیدات غذایی را می توان تحت مثال ذیل عنوان نمود: تقلبات در فروش گوشت چه به صورت خام و چه در مواد غذایی از عمده ترین مسائلی است كه به وفور دیده می شود. این تقلبات به دو دسته استفاده از گوشت گونه غیر متعارف ( عمدتا در رستورانهای بین راهی) و همچنین تقلب در جنسیت گوشت مورد ارائه ( در قصابی ها) می باشد. بهر حال گوشت دام نر از ارزش اقتصادی بالاتری نسبت به دام ماده برخورد دار است چرا كه دام ماده به منظور تولید مثل پرورش داده می شود و طبیعتا ذبح آن در 8-7 سالگی یعنی در زمانی كه ضخامت فیبرهای ماهیچه ای افزایش یافته و سطح كلاژن بالاای را برخوردار است كشتار می شود. بعضی از موارد نیز به طور غیر مستقیم بر تقلبات گوشت تاثیر گذار است به عنوان مثال افزودن پیه و منابع چربی و فضولات حیوانات غیر متداول به خوراك دامهای اهلی و طیور گوشتی و تخمگذار به طور حتم تركیبات گوشت مورد عرضه آتی را تحت تاثی قرار خواهد داد. محور دیگر تقلبات عمدتا در شیر و فرآوردهای متعاقب حاصل از آن می باشد كه معمولا از مخلوط كردن شیر گونه ارزان قیمت مانند گاو برای ساخت پنیر گاومیش استفاده می شود. خاویار از جمله بحث انگیز ترین موارد تقلب می باشد این ماده غذایی با ارزش در تمام گونه های ماهی دارای ارزش یكسانی نمی باشد و معمولا از مخلوط كردن خاویار گونه های كم ارزش با گونه مورد نظر استفاده می كنند. بعضی مواقع نیز تقلبی در كار نیست و حمایت از سلامتی افراد دارای حساسیت ایجاب می كند تا ماده خوراكی مورد نظر از لحاظ تركیبات و مواد سازنده كنترل شود. حساسیتهای غذایی از بزرگترین معضلات امروزی می باشد و از هر 200 نفر یك نفر معمولا به مواد غذایی مانند بادام حساسیت دارند و مصرف اشتباهی ممكن است به بهای گرفتن جان مصرف كنندگان تمام شود. لذا با استفاده از روشهای بیوتكنولوژی می توان وجود 100 نانو گرم از بادام را در بیسكویت، سوسیس و كالباس و شكلات شناسایی نمود. و آخرین محور كاربرد روشهای بیولوژی مولكولی شناسایی محصولات تراریخت مانند گندم و ذرت و برنج در گوشت و شیر و بیسكویت و شكلات و كیك می باشد كه به نوعی كنترل كیفیت و حمایت از سلامتی مصرف كنندگان را نوید می دهد. بهر حال تكنولوژی DNA نوتركیب با منافع سرشاری در كشاورزی در جهت مقاوم سازی گیاهان به آفات و بیماریها و افزایش تولید در واحد سطح و حفاظت از محیط زیست با كاهش مصرف كود و سم همراه بوده و همچنیت تولید دارو و واكسن و اسید های آمینه و ویتامین را در محصولات زراعی به نفع مصرف كنندگان افزایش داده است با این حال نیم نگاهی به آن روی سكه و اطمینان از سلامتی گوشت دامهای و طیور مصرف كننده این تولیدات و متعاقبا محصولات ساخته شده بعدی از چنین مواد اولیه چندان غیرمنطقی به نظر نمی رسد

تقسیم‌بندی انواع تقلب

تقسیم‌بندی انواع تقلب درمواد غذایی براساس میزان خطر آن برای مصرف‌کننده انجام می‌شود و بر این اساس تقلبات به دو صورت خطرناک و کم‌خطر تقسیم می شود به عنوان مثال: افزایش نشاسته به ماست که به منظور قوام بیشتر آن انجام می‌شود یک تقلب است ولی خطری برای سلامت مصرف‌کننده نخواهد داشت در صورتیکه استفاده از یک رنگ سبز صنعتی برای زیبا ساختن محصولی مثل خیارشور به طور مستقیم سلامت مصرف‌کننده را مورد خطر قرار می‌دهد.

شناسایی وکشف تقلب:

 اساس کارشناسایی مواد غذایی درشکل طبیعی و بدون تقلب و بعد مقایسه مواد غذایی مشکوک با مشخصات نمونه طبیعی است. بنابراین از قبل مشخصات مواد طبیعی موجود در انواع مواد غذایی باید به وسیله کارشناسان مشخص شود و برای ماده طبیعی حداقل و حداکثری تعیین گردد، اگر غذای مشکوک به تقلب بود عوامل مورد نظر را در آزمایشگاه اندازه‌گیری کرده و با مشخصات طبیعی مقایسه می‌کنند اگر متفاوت بود احتمال تقلب وجود دارد.

برخی تقلبات رایج در مواد غذایی :

انواع تقلب در شيرولبنيات  

تقلب درشيرنيز به شکلهاي مختلفي صورت مي گيرد که مهم ترين آنها عبارتند از:....

انواع تقلب در شير و لبنيات

تقلب در شير

تقلب درشيرنيز به شکلهاي مختلفي صورت مي گيرد که مهم ترين آنها عبارتند از:

- مخلوط کردن شير حيوانات مختلف:

شير حيوانات مختلف در برخي از نقاط دنيا، داراي قيمت متفاوتي است. براي نمونه در مملکت ما شير گوسفند مطلوب تر از شير گاو است و به همين جهت متقلبين شيرگوسفند را با مقداري شير بز يا گاو مخلوط مي کنند و به فروش مي رسانند.

- اضافه کردن آب به شير:

چون با اضافه کردن آب، حالت و رنگ شير تغيير چنداني نمي کند، لذا برخي از فروشندگان سودجو مقداري آب به شير اضافه نموده و به بازار عرضه مي کنند.

عده اي از متقلبين ابتدا مقداري از چربي شير را مي گيرند. در اين صورت وزن مخصوص شير افزايش مي يابد. حال اگر مقداري آب افزوده شود، اين دو تقلب بااستفاده از وزن مخصوص شناخته نمي شود.

- اضافه کردن نشاسته به شير:

براي اين که شير مخلوط شده با آب به سادگي تشخيص داده نشود، متقلبين مقداري نشاسته به شير اضافه مي کنند، به نحوي که غلظت آن در حد شير طبيعي باشد.

- اضافه کردن جوش شيرين به شير:

شير در طي مراحل توليد، نگهداري و توزيع از راه هاي گوناگون آلوده ميشود و چنانچه در شرايط نامساعد و غير بهداشتي نگهداري شود به سرعت فاسد مي گردد. شير آلوده و فاسد در اثر حرارت لخته شده و به دو بخش مايع و دلمه تبديل مي گردد که اين عمل به علت بالا رفتن مقدار اسيدهاي آلي سنتز شده توسط ميکروب هاي آلوده کننده

 شير مي باشد و بيان کننده ي اين است که شير فاسد بوده است.

براي پوشاندن عيب و فساد شير، دام داران يا فروشندگان شير متقلب،مقداري جوش شيرين به شير فاسد مي افزايند که موجب خنثي شدن اسيدهاي سنتز شده توسط ميکروب ها شده و به اين ترتيب شير در اثر حرارت، لخته و دلمه نمي شود و فساد آن مخفي مي ماند. در حالي که ساير مواد مضر حاصل از ميکروب ها ممکن است همچنان فعال باقي بماند و با مصرف شير فاسد اختلالاتي در بدن به وجود آيد.

-  افزودن کرومات و بي کرومات پتاسيم درشير:

عده اي از دامداري ها به جاي جوش شيرين، مقداري کرومات و بيکرومات پتاسيم به شير فاسد و ترش شده اضافه مي کنند تا از لخته شدن آن طي فرآيند حرارتيجلوگيري شود.

تقلب در کره

-  اضافه کردن آب به کره:

مقدار آب موجود روغن حيواني حدود صفر در صفر و مقدار آب موجود در کره حدود 20 تا 25 درصد است. عده اي از متقلبين براي بالا بردن وزن کره، مقداري آب ياکازئين و آب به آن مي افزايند. به اين ترتيب که آب ولرم را با کره مالش مي دهند ياآب را با کره در دستگاه هاي ويژه اي به صورت امولسيون در مي آورند. در نتيجه مقدارآب کره از حدود 20 درصد، گاهي تا 40 درصد افزايش مي يابد. براي سهولت جذب آب،مقداري کازئين، کازئينات سديم يا مواد جاذب رطوبت ديگري مانند کلروسديم به کره اضافه مي کنند؛ بنابراين وزن آب و کازئين به وزن کره اضافه مي شود و از مقدار چربيآن کاسته مي گردد.

 - اضافه کردن چربي هاي حيواني يا نباتي (مانند مارگارين) بهکره:

در اين حالت نيز چون قيمت روغن ها و چربي ها از کره ارزان تر است، اينعمل براي افراد متقلب مقرون به صرفه مي باشد.

 -اضافه کردن مواد رنگي به کره:

گاهي رنگ زرد کره، مطلوب و مورد توجه مصرف کنندگان است. به همين جهت توليد کنندگان کره آن را با مواد رنگي مخلوط مي کنند که تعدادي از اين مواد رنگي ازدسته ي مواد افزودني مجاز مانند ويتامين هاي A و B هستند و پاره اي ديگر ممکن استاز مواد افزودني غير مجاز و خطرناک باشند.

 - افزودن بي کرومات به کره:

در مواردي براي جلوگيري از بروز نشانه هاي تندي و ترشي کره، بي کرومات به آن افزوده مي شود.

تقلب در کشک

برخي از متقلبين براي تهيه کشک، آرد و روغن نباتي و اسانس را با يکديگر مخلوط نموده و به نام کشک مرغوب به فروش مي رسانند.

انواع تقلب در غلات
به دلیل اینکه مواد غذایی دارای کاربرد عمومی هستند و همواره مشتری زیادی دارند، گاهی افراد سودجو و متقلب به فکر استفاده از بازار پرفروش و پر رونق آن می افتند و برای کم کردن هزینه های تولید و به دست آوردن ...

انواع تقلب در غلات
به دلیل اینکه مواد غذایی دارای کاربرد عمومی هستند و همواره مشتری زیادی دارند، گاهی افراد سودجو و متقلب به فکر استفاده از بازار پرفروش و پر رونق آن می افتند و برای کم کردن هزینه های تولید و به دست آوردن ثروت های باد آورده، به تقلب های عجیب و غریب دست می زنند و از این راه سلامت مردم را به خطر می اندازند.